کد مطلب:129951 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:126
وعده یزید به امام سجاد
ابن نما گوید: «یزید به زین العابدین (ع) وعده داد كه سه حاجت او را برآورده سازد». [1] از نقل سید بن طاووس چنین استفاده می شود كه این وعده پس از اعتراض امام (ع) نسبت به سخنان خطیب شامی بود؛ و یزید، در آن روز به امام (ع) وعده داد. [2] بنابراین این وعده یكی از دستاوردهای موضع استواری بود كه امام (ع) گرفت. از آن پس بود كه یزید اظهار سرشكستگی كرد و كار به آنجا رسید كه به وعده هایش وفا كند.
سید ابن طاووس گوید: یزید به علی بن الحسین (ع) گفت: نیازهای سه گانه ای را كه وعده ی برآوردن آنها را به تو دادم ذكر كن. حضرت فرمود: یكم؛ اینكه روی آقا و مولایم حسین (ع) را به من نشان دهی تا از او توشه برگیرم، به او نگاه كنم و وداعش گویم. دوم؛ اینكه آنچه از ما گرفته شده است به ما باز گردان. سوم؛ اینكه، اگر آهنگ كشتن مرا داری، كسی را با این زنان همراه كن تا آنها را به حرم جدشان باز گرداند [3] .
یزید گفت: چهره ی پدرت را هرگز نخواهی دید. از كشتن تو چشم پوشیدم؛ و زنان را جز تو كسی به مدینه باز نمی گرداند. اما اموالی كه از شما گرفته شده است، من چندین برابر قیمتش را به شما می دهم.
حضرت فرمود: مال تو را نمی خواهیم و آنچه را از ما گرفته اند نیز به این دلیل طلب كردم كه دوك فاطمه (س)، دختر پیامبر (ص)، روپوش، گردنبند و پیراهنش در میان آنها است. یزید فرمان داد كه آنها را باز گرداندند و دویست دینار نیز بر آن افزود. زین العابدین (ع) نیز آنها را گرفت و میان تهیدستان و بینوایان تقسیم كرد» [4] .
سید محمد بن ابی طالب گوید: نقل شده است كه چون آن لعین از بروز تفرقه و ایجاد آشوب ترسید، آغاز به پوزش خواهی، نكوهش رفتار ابن زیاد و تعظیم و تكریم علی بن الحسین (ع) كرد. زنان را به سرای خاص خود انتقال داد و صبح و شام را با مولای ما، زین العابدین (ع) غذا می خورد. همه ی حاضران صحابه و تابعان و بزرگان بنی امیه، به آن ملعون پیشنهاد كردند كه حرم رسول خدا (ص) را باز گرداند؛ به آنها نیكی كند و كارهایشان را سر و سامان دهد. پس سرورمان علی بن الحسین (ع) را احضار كرد و گفت: «من به شما وعده داده ام كه سه خواسته از شما را برآورده سازم؛ آنها را ذكر كن» [5] ... سپس حضرت آنچه را كه گذشت، ذكر كرد.
خبری كه سید بن طاووس و ابن نما نقل كرده اند از چند جنبه قابل تأمل است:
1. توضیح امام (ع) مبنی بر اینكه آثاری از فاطمه زهرا (س) در میان آنچه از اهل بیت (ع) غارت شده موجود است، ما را به علت كلی این درخواست رهنمون می گردد. بنابراین، این روایت، همه مطالبی را كه در این زمینه نقل گردیده تفسیر می كند.
2. تصریح امام (ع) مبنی بر اینكه آثاری از فاطمه زهرا (س) و دوك، پیراهن، گردنبند و مقنعه ایشان در میان آنهاست ما را به لزوم اهتمام ورزیدن به حفظ آثار پیامبر (ص) و خاندان پاكش و تبرك جستن به آنها رهنمون می گردد.
3. مسأله ی درگذشتن یزید از قتل امام زین العابدین (ع) نشان می دهد كه آن خبیث نیت قتل و ترور امام (ع) را داشت؛ و لازمه ی آن هم دروغ بودن ادعای وی مبنی بر دوست نداشتن قتل حسین (ع) است. اگر او به قتل حسین (ع) فرمان نداده بود و به آن راضی نبود - با آنكه به زعم خودش بر او خروج كرده بود - پس چگونه ابتدا قصد می كند پسرش را بكشد - در حالی كه در اسارت به سر می برد - و بعد او را مورد بخشش قرار می دهد.
4. اینكه گفت: «هرگز او را نخواهی دید» ناظر بر فرستادن سر شریف به مدینه است - چنانكه درباره اش سخن خواهیم گرفت -.
5. فرمان یزید برای بازگرداندن آنچه گرفته شده بود، دلالت دارد بر اینكه اموال غارت شده ی اهل بیت (ع) را برای وی فرستاده بودند.
6. كار امام (ع) مبنی بر تقسیم پول اضافه - دویست دینار - كاشف یكی از زوایای اخلاق عالی متجلی در اهل بیت نبوت (ص) است.
سید ابن طاووس گوید: یزید به علی بن الحسین (ع) گفت: نیازهای سه گانه ای را كه وعده ی برآوردن آنها را به تو دادم ذكر كن. حضرت فرمود: یكم؛ اینكه روی آقا و مولایم حسین (ع) را به من نشان دهی تا از او توشه برگیرم، به او نگاه كنم و وداعش گویم. دوم؛ اینكه آنچه از ما گرفته شده است به ما باز گردان. سوم؛ اینكه، اگر آهنگ كشتن مرا داری، كسی را با این زنان همراه كن تا آنها را به حرم جدشان باز گرداند [3] .
یزید گفت: چهره ی پدرت را هرگز نخواهی دید. از كشتن تو چشم پوشیدم؛ و زنان را جز تو كسی به مدینه باز نمی گرداند. اما اموالی كه از شما گرفته شده است، من چندین برابر قیمتش را به شما می دهم.
حضرت فرمود: مال تو را نمی خواهیم و آنچه را از ما گرفته اند نیز به این دلیل طلب كردم كه دوك فاطمه (س)، دختر پیامبر (ص)، روپوش، گردنبند و پیراهنش در میان آنها است. یزید فرمان داد كه آنها را باز گرداندند و دویست دینار نیز بر آن افزود. زین العابدین (ع) نیز آنها را گرفت و میان تهیدستان و بینوایان تقسیم كرد» [4] .
سید محمد بن ابی طالب گوید: نقل شده است كه چون آن لعین از بروز تفرقه و ایجاد آشوب ترسید، آغاز به پوزش خواهی، نكوهش رفتار ابن زیاد و تعظیم و تكریم علی بن الحسین (ع) كرد. زنان را به سرای خاص خود انتقال داد و صبح و شام را با مولای ما، زین العابدین (ع) غذا می خورد. همه ی حاضران صحابه و تابعان و بزرگان بنی امیه، به آن ملعون پیشنهاد كردند كه حرم رسول خدا (ص) را باز گرداند؛ به آنها نیكی كند و كارهایشان را سر و سامان دهد. پس سرورمان علی بن الحسین (ع) را احضار كرد و گفت: «من به شما وعده داده ام كه سه خواسته از شما را برآورده سازم؛ آنها را ذكر كن» [5] ... سپس حضرت آنچه را كه گذشت، ذكر كرد.
خبری كه سید بن طاووس و ابن نما نقل كرده اند از چند جنبه قابل تأمل است:
1. توضیح امام (ع) مبنی بر اینكه آثاری از فاطمه زهرا (س) در میان آنچه از اهل بیت (ع) غارت شده موجود است، ما را به علت كلی این درخواست رهنمون می گردد. بنابراین، این روایت، همه مطالبی را كه در این زمینه نقل گردیده تفسیر می كند.
2. تصریح امام (ع) مبنی بر اینكه آثاری از فاطمه زهرا (س) و دوك، پیراهن، گردنبند و مقنعه ایشان در میان آنهاست ما را به لزوم اهتمام ورزیدن به حفظ آثار پیامبر (ص) و خاندان پاكش و تبرك جستن به آنها رهنمون می گردد.
3. مسأله ی درگذشتن یزید از قتل امام زین العابدین (ع) نشان می دهد كه آن خبیث نیت قتل و ترور امام (ع) را داشت؛ و لازمه ی آن هم دروغ بودن ادعای وی مبنی بر دوست نداشتن قتل حسین (ع) است. اگر او به قتل حسین (ع) فرمان نداده بود و به آن راضی نبود - با آنكه به زعم خودش بر او خروج كرده بود - پس چگونه ابتدا قصد می كند پسرش را بكشد - در حالی كه در اسارت به سر می برد - و بعد او را مورد بخشش قرار می دهد.
4. اینكه گفت: «هرگز او را نخواهی دید» ناظر بر فرستادن سر شریف به مدینه است - چنانكه درباره اش سخن خواهیم گرفت -.
5. فرمان یزید برای بازگرداندن آنچه گرفته شده بود، دلالت دارد بر اینكه اموال غارت شده ی اهل بیت (ع) را برای وی فرستاده بودند.
6. كار امام (ع) مبنی بر تقسیم پول اضافه - دویست دینار - كاشف یكی از زوایای اخلاق عالی متجلی در اهل بیت نبوت (ص) است.
[1] مثيرالاحزان، ص 103.
[2] الملهوف، ص 219.
[3] درخواست سوم در مقاتل الطالبيين، ص 120 و الاحتجاج، ج 2، ص 135 آمده است.
[4] الملهوف، ص 226؛ مثيرالاحزان، ص 106 با تلخيص.
[5] تسلية المجالس، ج 2، ص 457.